|0-1899| |1900-1942| |1943-1967 | |1968-1987| |1988-2002|

1900 - Duński inżynier Valdemar Poulssen opracował metodę zapisu dźwięku w postaci domen magnetycznych. W jego aparacie Telegraphone, skonstruowanym na Wystawę Światową w Paryżu nośnikiem był drut z miękkiej stali. Pomimo upływu 100 lat zapis magnetyczny nadal nie ma poważnych konkurentów: tańsze metody są gorsze, a lepsze o wiele droższe.
1901 - Guglielmo Marconi nawiązał połączenie radiowe przez Atlantyk.
1904 - Anglik John Fleming skonstruował elektronową lampę prostowniczą - diodę. Eksperymentował także z lampą elektronową o trzech elektrodach (triodą), która umożliwiała sterowanie przepływem prądu przez lampę. Niezależnie od niego, nad tym samym zagadnieniem pracowali Austriak Robert von Lieben i Niemiec Arthur Wehnelt.
1906 - Amerykanin, Lee De Forest udoskonalił i opatentował triodę, dla niepoznaki pod nazwą "Audion". Trioda przewyższała znacznie przekaźniki pod względem szybkości działania i niezawodności. W tym samym roku rodak De Foresta, H. H. C. Dunwoody, odkrył właściwości prostownicze kryształu galeny (siarczku ołowiu PbS), robiąc tym samym pierwszy krok w technologii półprzewodników.
1908 - W USA Howard Krum opracował podstawową zasadę automatycznej transmisji szeregowej, polegającą na "zamykaniu" kombinacji impulsów elektrycznych, odpowiadających jednemu znakowi pomiędzy impulsami "start" i "stop". Transmisja "start - stopowa" pozwala na niezawodne synchronizowanie transmisji po obu stronach łącza. Do celów komercyjnych transmisję nazwano Green Code, co bez wątpienia jest pierwszym przypadkiem reklamowania "zielonych" produktów. Według tej zasady Howard Krum wraz z ojcem, Charlesem, skonstruował pierwszy nadajnik telegraficzny z czytnikiem papierowej taśmy perforowanej. Nadajniki takie znalazły zastosowanie jako urządzenia peryferyjne komputerów (np. Colossus ). W roli podstawowego nośnika danych taśma perforowana utrzymała się w użyciu do lat osiemdziesiątych XX wieku.
1910 - Zastosowanie sortowników i tabulatorów systemu Holleritha przy spisie powszechnym w Niemczech. Po zakodowaniu danych na kartach przy pomocy elektromechanicznych dziurkarek, podawano całe ich stosy sprawdzarce, skąd wędrowały do sortownika, a stamtąd do tabulatorów, sumujących poszczególne rubryki arkuszy spisowych. Wyniki można było odczytać na wskaźnikach z podziałką i wskazówką, a także "wydziurkować" na kartach.
1914 - Niemiecki fizyk, Walter Schottky, odkrył zjawisko powstawania diody o specyficznych właściwościach na styku materiału półprzewodnikowego z niektórymi metalami. Zjawisko to polega na tym, że przy polaryzowaniu takiego złącza w kierunku przewodzenia, w pewnym zakresie napięcia pojawia się tzw. prąd tunelowy, narastający szybciej, niż w zwykłej diodzie. Wiele lat później zastosowanie efektu Schottky'ego w cyfrowych układach scalonych pozwoliło zwiększyć ich szybkość pracy. Jeśli gdzieś w zakamarkach dzisiejszych komputerów znajdą się jeszcze układy średniej skali integracji (serii 54... lub 74...), to w ich oznaczeniu są literki LS, co oznacza wersję o małym poborze mocy z efektem Schottky'ego.
1916 - Polski krystalograf, prof. Jan Czochralski, opracował metodę hodowania dużych i jednorodnych kryształów, co później umożliwiło wytwarzanie kryształów materiałów półprzewodzących. Według jego metody dziś otrzymuje się kryształy krzemu i arsenku galu do przemysłowej produkcji układów scalonych. Po II wojnie światowej Czochralski został odsunięty od pracy w przemyśle, a o jego dorobku więcej wiedzą Amerykanie i Niemcy niż rodacy.
1918 - W Warszawie założono Państwową Wytwórnię Aparatów Telegraficznych i Telefonicznych.
1919 - W. H. Eccles i F. W. Jordan zbudowali przerzutnik dwustabilny (flip - flop) na lampach elektronowych. Każdy kolejny impuls elektryczny przestawia przerzutnik w stan przeciwny, dzięki czemu pamięta on jedną cyfrę dwójkową - zero lub jedynkę. Z przerzutników połączonych szeregowo powstaje licznik. Przerzutnik zawierał dwie triody i dwie diody lampowe.
1926 - W firmie Ericson powstała telefoniczna centrala krzyżowa, oparta na amerykańskim pomyśle wybieraka Crossbar, działającego na zasadzie łączenia krzyżujących się szyn stykowych. Wybierak krzyżowy był zdecydowanie szybszy w działaniu od systemu Strowgera, a ponadto pozwalał na wprowadzenie automatycznego wyboru alternatywnej trasy połączenia w przypadku awarii odcinka linii. I to bez przerywania połączenia. Wówczas był to wielki postęp w konstrukcji przekaźników i liczników elektromechanicznych.
1928 - Fritz Pfleumer zgłosił patent na taśmę do zapisu magnetycznego na podłożu celuloidowym. Właściwie wynalazcą zapisu magnetycznego był Duńczyk Poulssen, ale stosował on jako nośnik stalowy drut. System Poulssena był wykorzystywany także później, w zastosowaniach wymagających odporności na warunki pracy. Taśma natomiast okazała się świetna jako nośnik pamięci zewnętrznej komputerów - była lekka, wytrzymała i pozwalała na dużą prędkość zapisu.
1929 - Amerykański inżynier Warren Marrison, specjalista od pomiarów czasu, zbudował zegar kwarcowy. Zegar składał się z rezonatora kwarcowego i dzielników częstotliwości, czyli liczników binarnych. W każdym współczesnym komputerze jest kilka takich zegarów, narzucających układom cykle pracy. Czyli te megaherce do epatowania klientów w sklepach komputerowych.
- Izba Kontroli Rachunkowej Poczty i Telegrafów RP wprowadziło maszynową kontrolę pieniężnych przekazów pocztowych. Zainstalowano dziurkacze do kopiowania przekazów, tabulatory do sumowania wpłat i wypłat przekazowych oraz segregatory do sortowania kart zastępujących przekazy pocztowe wg urzędów nadania. Maszyny wyprodukowała firma Hollerith.
1930 - W Massachusetts Institute of Technology (Cambridge, USA) zespół naukowców pod kierownictwem dr Vannevara Busha skonstruował pierwszy elektromechaniczny programowalny przelicznik analogowy. Programowanie polegało na łączeniu przewodami odpowiednich bloków funkcjonalnych, tak aby powstały układ realizował zadaną funkcję. Zresztą tak to wyglądało do końca kariery tzw. komputerów analogowych - do lat siedemdziesiątych XX wieku. Niektóre egzemplarze pracowały do lat 90. Górowały one nad dawnymi komputerami cyfrowymi w tym że działały w czasie rzeczywistym. Maszyna analogowa reaguje na zmiany parametrów wejściowych natychmiast, a cyfrowa z opóźnieniem, zależnym od ilości kroków programu, które musi wykonać dla otrzymania wyniku. Poza tym wyniki pracy maszyny analogowej, np. modelowania procesu fizycznego, mają charakter ciągły. Maszyna cyfrowa pobiera dane w postaci dyskretnej (tzn. pojedynczych wartości) i takie też wyniki produkuje.
- Niemiecka firma Loewe wyprodukowała lampy wielokrotne (zwane też złożonymi), mieszczące kilka lamp w jednej bańce szklanej. Lampowe układy cyfrowe stały się sporo mniejsze i zużywały nieco mniej prądu. Tak wyglądał początek miniaturyzacji.
1931 - AT&T (American Telephones and Telegraph) uruchomiła abonencką sieć telegraficzną, w której aparaty telegraficzne, umieszczone bezpośrednio u użytkowników, były łączone poprzez centrale ręczne. Na sieć z centralami automatycznymi i dalekopisami z tarczą numerową (tzw. teleks), wypadło poczekać do roku 1958.
1932 - Austriacki inżynier G. Tauschek skonstruował pamięć bębnową - pierwowzór dzisiejszych dysków magnetycznych. Pierwotnie pamięć taka służyła do zapisu szybkich sygnałów analogowych, gdzie nie wystarczał rejestrator mechaniczny ani magnetofon W pamięci bębnowej nośnik magnetyczny był naniesiony na zewnętrzną powierzchnię wirującego walca. Nieruchome głowice zapisujące i odczytujące były zamocowane do obudowy. Taka konstrukcja, w której jednej ścieżce zapisu odpowiadała jedna głowica, obowiązywała także w późniejszych pamięciach dyskowych - do czasu kiedy jeden "talerz" przestał wystarczać. Pamięć bębnowa na zdjęciu poniżej pochodzi co prawda z komputera Zuse Z-23, ale oryginalna konstrukcja Tauschka różniła się tylko kolorem obudowy i przewodami zamiast złącz cannon na obudowach zespołów głowic.

Rysunek 2 Pamięć bębnowa z komputera Zuse Z-23

1934 - Niemiecki fizyk, Oskar Heils, opatentował pomysł fildystora, czyli po prostu tranzystora polowego (Field Effect Transistor - FET). Tranzystor FET jest podobny w działaniu do triody lampowej: pozwala regulować prąd, płynący przez kryształ półprzewodnika, przez przykładanie potencjału elektrycznego do elektrody, zwanej bramką. Ponieważ FET pobiera znikomo mały prąd z obwodu sterującego, wiele lat później umożliwił on miniaturyzację komputerów i innych urządzeń elektronicznych. Heils nie dysponował odpowiednią technologią, aby stworzyć trwale i stabilnie działający tranzystor polowy.
1935 - IBM uruchomiła produkcję programowalnego kalkulatora IBM-601. Maszyna była wyposażona w jednostkę arytmetyczno - logiczną na przekaźnikach oraz czytniki kart perforowanych. Operacja dzielenia trwała sekundę. Podobno wyprodukowano 1500 egzemplarzy IBM-601, z czego jeden zakupiły zakłady Lockheeda.
1936 - Francuz Robert Valtat opatentował układ mechaniczny, realizujący operacje logiczne i arytmetyczne w systemie dwójkowym. Była to pierwsza binarna jednostka arytmetyczno - logiczna.
- Młody brytyjski matematyk, Alan M. Turing (1912-1954), opublikował pracę z zakresu logiki matematycznej, zatytułowaną "Liczby Obliczalne". Udowadniając istnienie tzw. "problemu nierozwiązywalnego" (jedno z zagadnień postawionych przez sławnego matematyka Hilberta) autor postulował użycie uniwersalnej maszyny liczącej. Postulowana "maszyna Turinga" miała naśladować stany mózgu przy rozwiązywaniu problemów. Podana maszynie "recepta" na rozwiązanie problemu miała stanowić zapis kolejnych jej stanów. Miała być zdolna do pobierania i magazynowania danych w postaci symboli w komórkach ("kratkach") pamięci maszyny i wykonywania na nich operacji matematycznych i logicznych.
1937 - Przy okazji pracy nad jednym z problemów teorii liczb Turing zaprojektował i wykonał całkowicie elektryczny binarny układ mnożący. Urządzenie miało także rejestry do przechowywania wyniku.
1938 - Niemiecki student, Konrad Zuse skonstruował mechaniczny kalkulator programowalny V-1 (po wojnie skrzętnie przemianowany na Z-1). V-1 posługiwał się systemem dwójkowym i wykonywał operacje zmiennoprzecinkowe. Rejestry pamięci programu i danych były mechaniczne. Dane i program były wprowadzane z taśmy (z powodu kłopotów z papierem Zuse użył starej taśmy filmowej). Do obsługi operatorskiej służyła klawiatura numeryczna i wyświetlacz na lampach cyfrowych (tzw. lampki NIXI, rodzaj neonówki z dziesięcioma elektrodami w kształcie cyfr).
1939 - John V. Atanasoff i Clifford Berry, świeżo upieczeni absolwenci Iowa State College, zbudowali prototyp 16 bitowego sumatora na lampach elektronowych. Dwa lata później z sumatora powstała maszyna licząca, nazwana ABC (Atanasoff-Berry Computer). Długość słowa wynosiła 50 bitów. Maszyna miała 60 komórek pamięci, zrealizowanej na kondensatorach. Pamięć ta wymagała cyklicznego odświeżania - była to zatem pierwsza dynamiczna pamięć o dostępie swobodnym (DRAM - Dynamic Random Access Memory - patrz rok 1969). Kondensatory były montowane w szeregach po 50 na obrotowych bębnach. Bębny były obracane krokowo (z prędkością 60 kroków na sekundę) względem nieruchomych kontaktów, co pozwalało na sekwencyjny dostęp do pamięci w celu zapisu, odczytu albo odświeżania.


Rysunek 3 Maszyna licząca "ABC"

- W tym samym roku Brytyjczyk Alan Reeves opracował zasady modulacji PCM (Pulse-Code Modulation). PCM umożliwia zakodowanie sygnałów analogowych, także mowy i muzyki, w postaci ciągu liczb dwójkowych. Tym samym pozwala na użycie komputerów cyfrowych do operowania takimi sygnałami i ich przetwarzania, czyli na powstanie nowoczesnej telekomunikacji.
1940 - Amerykański matematyk Claude Shannon stworzył pojęcie kanału komunikacyjnego. Na kanał komunikacyjny składa się nadajnik, ośrodek którym rozchodzi się sygnał, odbiornik i, niechciany ale i nieunikniony szum. Dziwne, ale wcześniej nikt nie postrzegał przesyłu danych w kategoriach możliwie najskuteczniejszego wykorzystania pojemności kanału komunikacyjnego i uniknięcia zniekształcenia sygnału. Nawiasem mówiąc, najbardziej znanym dziełem Shannona jest wprowadzona mimochodem jednostka informacji, którą nazwał bitem. Bit znaczy po angielsku tyle co kawałek.
1941 - Konrad Zuse skonstruował w pełni funkcjonalną maszynę liczącą V-3 (później Z-3). Prace były finansowane przez Instytut Badawczy Lotnictwa. V-3 był zbudowany na przekaźnikach - 600 przekaźników zawierała jednostka arytmetyczno - logiczna, pamięć była zbudowana z 1600 przekaźników. Długość słowa wynosiła 22 bity. Z-3 nie realizował wielu instrukcji (np. skoku warunkowego) a jego programowanie wymagało ręcznej zmiany większości połączeń wewnętrznych, zatem kwestia czy był on pełnoprawnym komputerem pozostaje otwarta.


Rysunek 4 Maszyna licząca V-3

1942 - W morskiej odmianie niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma dodano czwarty wirnik kodujący, co na jakiś czas uniemożliwiło odczytywanie depesz przez brytyjskich kryptoanalityków. Na dodatek dostosowanie dotychczasowych maszyn sprawdzających możliwe kody (tzw. Bomb) do nowej sytuacji okazało się problematyczne - po prostu urządzenia przekaźnikowe były za wolne i czas analizy jednej depeszy Enigmy wydłużył się do trzech dni. Elektronicy T.H. Flowers i S.W. Broadhurst z Government Code and Cypher School (znanej jako Bletchley Park) zaproponowali Bombę bez elementów ruchomych - na przerzutnikach z lamp elektronowych. Było to niewątpliwie pierwsze czysto elektroniczne urządzenie cyfrowe z elementami logicznymi, licznikami i rejestrami, w którym zwrócono uwagą na możliwość osiągnięcia wielkiej szybkości działania. Z początku pomysł wydawał się zbyt rewolucyjny zastosowano hybrydowe maszyny, nazwane Robinson, porównujące dwie równolegle biegnące taśmy perforowane. Były one bardzo awaryjne - wymagana szybkość przetwarzania danych była zbyt duża dla elementów stykowych, a papierowe taśmy czasem się zapalały. Robinson nie był jeszcze komputerem, ponieważ wykonywał na danych stały zestaw operacji. Jakakolwiek zmiana w sposobie przekazywania aktualnych nastaw Enigmy powodowałaby konieczność całkowitej przebudowy maszyny.

Do góry
Index